Door René Slot, arts en directeur Paracelsus Medisch Centrum
Als arts houd je je bezig met de problemen van mensen. Daar ben je voor opgeleid en daar ligt je passie. Mensen komen met lichamelijke klachten, soms ernstige ziekten en andere fysieke aandoeningen. Steeds meer mensen hebben problemen met moeheid, futloosheid, geen zin in… kortom energieproblemen. Andere mensen komen op het spreekuur met emotionele issues waarbij het vooral opvalt dat het tegenwoordig opvallend veel klachten van angst en somberheid zijn die naar voren komen. Dit uit zich weer in gestrest zijn, slaapstoornissen, etc. In mijn praktijk zie ik een selectie van patiënten; vaak zijn dit mensen die klachten houden ondanks bezoek aan hun huisarts of een specialist maar ook mensen die op mijn spreekuur komen omdat ze behoefte hebben aan bredere kijk op hun probleem.
Een laatste groep patiënten betreft mensen, waarmee het best goed gaat op zowel lichamelijk, energie als emotioneel gebied. Zij hebben veel meer een ontwikkelingsvraag: wat ben ik eigenlijk aan het doen? Wat wil ik echt? Hoe kan ik mezelf ontwikkelen? Hoe kan ik plezier in mijn werk hebben?
Het is bijna een voorwaarde voor de meeste mensen dat ze eerst uit hun lastige situaties op lichamelijk, energie en emotioneel gebied moeten komen, voordat ze aan hun ontwikkelingsvraag kunnen werken. Het is moeilijk om aan een nieuwe baan of studie te denken, als je voortdurend hoofdpijn of buikpijn hebt of wanneer je moe of gespannen blijft. Het is belangrijk is dan ook dat die problemen onderkend worden en zoveel mogelijk opgelost worden. Het gaat niet altijd op, maar meestal komen mensen pas met een ontwikkelingsvraag als lichamelijke, energie en emotionele issues opgelost zijn of in ieder geval te ‘dragen’ zijn.
De laatste jaren heb ik mij bezig gehouden met het thema “Wil” dit in aansluiting op de coachingsopleiding die ik gevolgd heb bij de Human Development Coaching Foundation. Ik heb interessante dingen ontdekt terwijl ik aan het werken was met mensen aan de ontdekking en realisatie van wat deze mensen ècht willen. Zo vraag ik me ernstig af of wat mensen “wilskracht” noemen wel klopt. Mensen verstaan vaak onder wilskracht “controle en discipline”. En maar zelden passie of flow. Terwijl met name deze laatste omschrijvingen beter aangeven wat de betekenis van wilskracht is.
De Amerikaans/Hongaarse hoogleraar psychologie en inspirator van de stroming van positive psychology Mihaly Csikszentmihalyi, heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het begrip “Flow.” Een omschrijving van Flow is: “een mentale toestand van piekervaring, met een duidelijk doel, verlies van tijdsbesef (de tijd vliegt voorbij), waarbij de activiteit op zich al een beloning is en waarbij je je volledige vaardigheden inzet voor een uitdagend doel.”
Mensen die in deze Flow-staat verkeren, hebben meer energie, zijn gefocust, ervaren meer uitdaging en spel, zijn creatief en zetten al hun capaciteiten in. Deze toestand komt veel voor bij kunstenaars, uitvinders, toneelspelers maar eigenlijk bij veel mensen die goed zijn in een vak waar ze ook plezier en een uitdaging aan beleven.
Dit begrip Flow is een belangrijk onderdeel van de begeleiding van mensen met ontwikkelingsvragen en Flow komt in het boek dat ik aan het schrijven ben over een nieuwe visie op de wil komt het begrip zeer regelmatig terug.
Als het je lukt om te ontdekken wat je wil, komt er meer passie en enthousiasme in je leven, meer focus en er zijn meer Flow-ervaringen. Bij meerdere mensen heeft dit ertoe geleid, dat ze een nieuwe weg konden inslaan in hun leven en bijvoorbeeld nieuw werk vonden waarin ze meer van hun eigen kwaliteiten in konden zetten. Die eigen kwaliteiten en de ontwikkeling daarvan is een voorwaarde voor Flow. Ook versterkt die Flow het Ik-gevoel, waardoor mensen zich weerbaarder voelen tegenover de eisen van anderen en duidelijker grenzen konden stellen.
Het mooie van Flow, passie, Wil of hoe iemand het wilt noemen, is dat dat uiterst individueel is. Alle professionals, artsen, ingenieurs, leerkrachten, etc., moeten in hun opleiding voldoen aan dezelfde basisvereisten, maar in wat zij met hun opleidingen willen en gaan doen, zijn ze uniek. De persoonlijke invulling, die aan het werk gegeven wordt dat is de meerwaarde van Flow in iemands leven.
Voor mijzelf ervaar ik Flow regelmatig in gesprekken met mensen in de praktijk terwijl ik hen behandel en spreek op het gebied van ziekte op lichamelijk, energie en emotioneel gebied en hen coachend bij vragen op hun persoonlijke ontwikkeling, zodat ze hun individuele weg kunnen ontdekken.
Ook ervaar ik Flow als ik, als klassiek geschoold zanger, concerten geef, bijvoorbeeld door de tenorsolo te zingen in het Requiem van Mozart, in de Mattheus Passion van Bach of bij een liederenrecital. Dan verdwijnt de tijd, is er alleen handelen in het moment waarbij je je maximaal moet inzetten voor een pittige uitdaging. Dan is er spel – een dialoog met de andere musici – en schoonheid.
Ik denk dat het een zegen is, als mensen kunnen ontdekken waarvan ze in de Flow komen en zichzelf daarin serieus nemen. Het mooiste ideaal lijkt me, als je werk hebt, waarvoor je zou willen betalen om het te mogen doen.
